Sinds 2 februari 2025 zijn organisaties in Nederland wettelijk verplicht om te zorgen voor AI-geletterdheid onder hun medewerkers, conform artikel 4 van de Europese AI-verordening (AI Act). AI-geletterdheid is een verzamelnaam voor kennis en kunde op het vlak van Artificiële Intelligentie (AI).
Artikel 4 AI Act: “Aanbieders en gebruiksverantwoordelijken van AI-systemen nemen maatregelen om, zoveel als mogelijk, te zorgen voor een toereikend niveau van AI-geletterdheid bij hun personeel en andere personen die namens hen AI-systemen exploiteren en gebruiken, en houden daarbij rekening met hun technische kennis, ervaring, onderwijs en opleiding en de context waarin de AI-systemen zullen worden gebruikt, evenals met de personen of groepen personen ten aanzien van wie de AI-systemen zullen worden gebruikt.”
Iedereen binnen een organisatie die betrokken is bij het ontwikkelen, gebruiken of beheren van AI-systemen moet AI-geletterd zijn. Dit geldt ook voor externe partijen, zoals zzp’ers, die namens de organisatie AI-systemen gebruiken.
Denk bij AI-systemen aan klantenservice (zoals chatbots), personeelsselectie, procesoptimalisatie, software, etc.
Vooral bedrijven die zogenaamde hoog-risico AI-systemen gebruiken, zoals in financiën, verzekeringen, veiligheid (bv. gezichtsherkenning) en HR-processen (bv. AI-gestuurde sollicitatieanalyse) moeten zorgen dat medewerkers die AI gebruiken of beïnvloeden, voldoende kennis hebben van de werking en risico’s ervan.
AI-geletterdheid omvat de kennis en vaardigheden die nodig zijn om AI-systemen op een verantwoorde manier te gebruiken. Dit betreft niet alleen technische aspecten, maar ook sociale, ethische en praktische overwegingen. Het doel is dat medewerkers geïnformeerde keuzes kunnen maken over het inzetten van AI en zich bewust zijn van de kansen en risico’s die AI met zich meebrengt.
1. AI gebruik in beeld brengen: welke systemen worden nu gebruikt, door wie en voor welke doeleinden?
2. Huidige kennisniveau en bewustzijn in beeld brengen.
3. Opleidingsbehoefte bepalen, eventueel verplichten voor bepaalde gebruikers.
4. Ethiek, transparantie en verantwoordelijkheid: bespreek ethische dilemma’s, wees transparant voor gebruikers en klanten, benoem een eindverantwoordelijke voor AI.
5. Betrouwbare tools: maak gebruik van betrouwbare software en geef voldoende instructies en ondersteuning.
6. Beleid en evaluatie: zorg voor communicatie van AI-beleid, ook bij nieuwe collega’s. Evalueer de effectiviteit van het gebruik van AI, en het kennisniveau van gebruikers.
7. Vervolg: volg de ontwikkelingen en regelgeving en compliance. Documenteer het kennisniveau en opleidingen van gebruikers. Evalueer AI-geletterdheid regelmatig.
Op de website van de autoriteit Persoonsgegevens vindt u meer uitleg over AI-geletterdheid en een stappenplan om u te ondersteunen.